زمان تقریبی مطالعه: 5 دقیقه
 

عدالت (قرآن)




از عناوین و موضوعات به کار رفته در آیات قرآن، «عدالت» است.


۱ - معنای عدالت


عدل نقيض جور و ستم است.
[۱] فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، ج ۲، ص ۱۱۵۴، «عدل».    
معناى مادّه آن‌ (عدل‌) حدّ وسط بين افراط و تفريط است به‌گونه‌اى كه در آن هيچ زياده و نقصان نباشد.
[۲] مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، ج ۸، ص ۵۵، «عدل».    
عدالت، لفظى است كه‌ اقتضاى معناى برابرى دارد.
[۳] راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص ۵۵۱، «عدل».    

در اين عنوان آیاتی معرفی می‌شوند که در آن‌ها از واژه‌ «عدل» و مشتقّات آن و جملاتى كه مفيد اين معنا باشد، استفاده شده است.
به اعتقاد امام ‌خمینی عدل الهی اقتضا می‌کند که جزای الهی برای افراد مطیع و عاصی یکسان نباشد و افراد عاصی مستحق عقاب و افراد مطیع دارای پاداش باشند. البته این مؤاخذه افراد عاصی بر اساس ابلاغ و رسیدن احکام و تکالیف به بنده و فراهم بودن امکانات انجام فعل است و عقاب بندگان بدون ابلاغ احکام و ارسال رسل خلاف عدالت الهی و حکم عقل است چنانچه آیه (و ما کُنَّا مُعَذِّبِینَ حَتَّی نَبْعَثَ رَسُولً)
[۴] اسراء/سوره۱۷، آیه ۱۵.    
به آن دلالت می‌کند.
[۵] خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۴۸۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
[۶] خمینی، روح‌الله، تهذیب الاصول، ج۳، ص۸۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۷.    
ازاین‌رو عدل الهی اقتضا می‌کند افرادی که مستضعف‌اند و از مراکز تمدن دور بوده‌اند و هیچ آگاهی از اسلام ندارند همچنین افرادی که بر اساس اعتقاد و اطمینان به صحت دین خود، اعمال و تکالیف انجام داده‌اند و به دین اسلام توجه نداشته‌اند، مشمول عذاب و دخول در جهنم نشوند.
[۷] خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۴۷۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
بنابراین عدالت اقتضا می‌کند، همان‌طوری که فقط بودن پیامبر در میان مردم، پیش ‌از اینکه احکام را تبلیغ کند، باعث عقاب شدن مردم نمی‌شود، همچنین تبلیغی که به بندگان نرسیده، نزد عقل و عرف مثل تبلیغ نشدن است، پس طبق آیه (حَتَّی نَبْعَثَ رَسُولً)
[۸] اسراء/سوره۱۷، آیه ۱۵.    
فرستادن رسول خصوصیتی ندارد، بلکه بنابر فهم عرف، فرستادگان رسول برای ابلاغ حکم به بندگان، غایت و نهایت وعده خدا به عذاب است.
[۹] خمینی، روح‌الله، انوار الهدایه، ج۲، ص۲۱-۲۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
امام ‌خمینی خاطرنشان ساخته که مقتضای عدالت این است که دین در بیان احکام و قوانین و بیان معارف و حقایق که مقصد اصلی ادیان الهی است در اوج و کمال خود باشد، در غیر این صورت نقص در شریعت و خلاف در عدل الهی است.
[۱۰] خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، ص۲۹۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
چنان‌که برای تحقق یک حکومت عادلانه و الهی در جامعه، قوانینی بر اساس عقل و عدالت نیاز است تا به‌واسطه این قوانین، عدالت در جامعه استوار گردد و هرگونه تبعیض و ظلم در آن برطرف شود.
[۱۱] خمینی، روح‌الله، کشف‌الاسرار، ص۱۰۶، تهران، بی‌تا.
[۱۲] خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۷، ص۲۳۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.


۲ - عناوین مرتبط


آثار عدالت (قرآن)، آمران به عدالت (قرآن)، اجرای عدالت (قرآن)، ارزش عدالت (قرآن)، امر به عدالت (قرآن)، انبیاء و عدالت (قرآن)، انحراف از عدالت (قرآن)، اهمیت عدالت (قرآن)، بی‌عدالتی (قرآن)، پاداش عدالت (قرآن)، پاداش آخرتی (قرآن)، حاکمیت عدالت (قرآن)، داود و عدالت (قرآن)، دعوت به عدالت (قرآن)، شعیب و عدالت (قرآن)، عدالت اجتماعی (قرآن)، عدالت اقتصادی (قرآن)، عدالت با اهل کتاب (قرآن)، عدالت با دشمن (قرآن)، عدالت با زنان (قرآن)، عدالت با ضعیفان (قرآن)، عدالت با فقیران (قرآن)، عدالت با کافران (قرآن)، عدالت با همسران (قرآن)، عدالت با یتیمان (قرآن)، عدالت با یهودیان (قرآن)، عدالت بنی‌اسرائیل (قرآن)، عدالت خدا (قرآن)، عدالت‌خواهان (قرآن)، عدالت در ارزیابی (قرآن)، عدالت در اصلاح (قرآن)، عدالت در انتقام (قرآن)، عدالت در پاداش (قرآن)، عدالت در تجارت (قرآن)، عدالت در تنظیم اسناد دین (قرآن)، عدالت در جنگ (قرآن)، عدالت در حل اختلاف (قرآن)، عدالت در خانواده (قرآن)، عدالت در خلقت (قرآن)، عدالت در سخن (قرآن)، عدالت در عذاب (قرآن)، عدالت در قصاص (قرآن)، عدالت در قضاوت (قرآن)، عدالت در قیامت (قرآن)، عدالت در کیفر (قرآن)، عدالت در گواهی (قرآن)، عدالت در معامله (قرآن)، عدالت در نفقه (قرآن)، عدالت در وصیت (قرآن)، عدالت در ولایت (قرآن)، عدالت رهبری (قرآن)، عدالت قاضی (قرآن)، عدالت محمد (قرآن)، گرایش به عدالت (قرآن)، مبارزه برای عدالت (قرآن)، محمد و عدالت (قرآن)، معیار عدالت (قرآن).

۳ - پانویس

 
۱. ↑ فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، ج ۲، ص ۱۱۵۴، «عدل».    
۲. ↑ مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، ج ۸، ص ۵۵، «عدل».    
۳. ↑ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص ۵۵۱، «عدل».    
۴. ↑ اسراء/سوره۱۷، آیه ۱۵.    
۵. ↑ خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۴۸۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۶. ↑ خمینی، روح‌الله، تهذیب الاصول، ج۳، ص۸۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۷.    
۷. ↑ خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۴۷۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۸. ↑ اسراء/سوره۱۷، آیه ۱۵.    
۹. ↑ خمینی، روح‌الله، انوار الهدایه، ج۲، ص۲۱-۲۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۱۰. ↑ خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، ص۲۹۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۱۱. ↑ خمینی، روح‌الله، کشف‌الاسرار، ص۱۰۶، تهران، بی‌تا.
۱۲. ↑ خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۷، ص۲۳۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.


۴ - منبع


• مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۰، ص۱۳۷، برگرفته از مقاله «عدالت».    
• دانشنامه امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰ شمسی.


رده‌های این صفحه : دیدگاه های تفسیری امام خمینی | عدالت | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.